Trong pháp luật Việt Nam, một hành vi vi phạm có thể bị xử phạt ở nhiều khía cạnh khác nhau vì các lý do sau:
- Nguyên tắc pháp lý:
- Luật quy định rõ: “Mỗi hành vi vi phạm hành chính phải bị xử phạt hành chính. Nếu một hành vi vi phạm nhiều quy định thì có thể bị xử phạt theo từng quy định đó, nhưng không xử phạt hai lần cho cùng một hành vi.”
- Nghĩa là: một hành vi cụ thể chỉ bị phạt một lần, nhưng nếu trong cùng một sự việc, cá nhân/tổ chức thực hiện nhiều hành vi vi phạm khác nhau thì mỗi hành vi sẽ bị xử phạt riêng.
- Một sự kiện có thể chứa nhiều hành vi:
Ví dụ: Một doanh nghiệp vận tải:
- Chở quá tải 30%.
- Không gắn thiết bị giám sát hành trình.
- Không xuất trình giấy phép kinh doanh vận tải.
Trong trường hợp này, tuy chỉ là “một lần kiểm tra”, nhưng có ba hành vi vi phạm pháp luật khác nhau, nên bị xử phạt cả 3 lỗi.
- Đảm bảo tính răn đe và công bằng:
- Nếu chỉ xử phạt 1 lỗi mà bỏ qua các lỗi khác, sẽ làm giảm hiệu quả quản lý và tạo kẽ hở để né tránh.
- Việc xử phạt theo từng hành vi giúp công bằng giữa các đối tượng vi phạm (ai vi phạm nhiều thì bị xử phạt nhiều hơn).
- Cơ sở pháp luật:
- Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 (sửa đổi, bổ sung 2020).
- Các nghị định chuyên ngành (ví dụ: Nghị định 100/2019/NĐ-CP trong lĩnh vực giao thông đường bộ).
- Lưu ý phân biệt:
- Một hành vi – một hình thức xử phạt chính.
- Nhiều hành vi trong cùng vụ việc – nhiều hình thức xử phạt khác nhau.
- Trường hợp hành vi vừa vi phạm hành chính vừa có dấu hiệu hình sự thì chuyển xử lý hình sự, không xử phạt hành chính nữa.
Tóm lại: Một sự việc có thể bị xử phạt nhiều lần là do trong đó tồn tại nhiều hành vi vi phạm pháp luật khác nhau. Pháp luật Việt Nam không cho phép “xử phạt hai lần cho cùng một hành vi”, nhưng cho phép xử phạt tất cả các hành vi vi phạm nếu cùng xảy ra.
